اظهارنامه گمرکی چیست؟

ظهارنامه گمرکی: 

انجام تشریفات ترخیص کالاهای وارداتی و همچنین صدور کالا از کشور براساس قانون امور گمرکی و آئین نامه اجرائی آن منوط به تنظیم اظهار نامه گمرکی و تسلیم آن به گمرک می‌باشد. اظهار کننده موظف است اسناد لازم را از قبیل سیاهه خرید، گواهی مبدأ، اسناد بانکی و سایر مجوزهای مورد نیاز که مقررات و قوانین مربوطه تعیین نموده است به اظهارنامه منضم نماید.

 

 

کارکرد اظهارنامه گمر کی (ویژگی های یک اظهار نامه)

هر کالایی که به قلمرو گمرکی کشور وارد یا از آن خارج می شود باید به گمرک ارائه شده و اظهار نامه تفصیلی برای آن تهیه شود. تشریفات ورود کالا و عرضه آن به گمرک بر عهده حمل کننده یا نماینده وی قرار دارد.تسلیم این اظهارنامه بر عهده وارد کننده یا نماینده اوست.

 

بخشنامه گمرک در مورد اسناد ضمیمه اظهارنامه

اطلاعیه گمرک در مورد نحوه پذیرش اسناد ضمیمه اظهارنامه های گمرکی

گمرک جمهوری اسلامی ایران باصدور اطلاعیه ای اعلام کرد: از اول اردیبهشت ماه سال 92 اسناد ضمیمه اظهارنامه های گمرکی در صورتی پذیرفته خواهد شد که اطلاعات مربوط به مشخصات کالا ، مطابق با فرمت های استاندارد شده بین المللی به گمرک اظهار شود .

متن اطلاعیه به این شرح است :

قابل توجه صاحبان کالا ، وارد کنندگان و صادرکنندگان شرکتهای حمل و نقل بین المللی 

گمرک جمهوری اسلامی ایران به منظوراستاندارد سازی اسناد ،اعمال مدیریت ریسک ، شفاف سازی اسناد تجاری ، ارزیابی و کنترل های حین ترخیص و پس از ترخیص ، پذیرش اظهار الکترونیک ، نظارت های دقیق تر اسنادی ، پیشگیری از تضییع حقوق دولت ، دریافت اطلاعات صحیح و همچنین امکان ارائه تسهیلات بیشتر به فعالان اقتصادی در نظر دارد از اول اردیبهشت ماه سال 1392 به مدت 3 ماه بصورت آزمایشی و سپس بصورت الزامی اسناد ضمیمه اظهارنامه شامل

1- مانیفست manifest

2- پیش فاکتور  proforma invoice

3- سیاهه خرید invoice

4- فهرست عدلبندی packing list

مطابق فرمهای استاندارد بین المللی و مورد تایید گمرک جمهوری اسلامی ایران ، سازمان توسعه تجارت و اتاق بازرگانی ، صنایع و معادن و کشاورزی ایران اجرا و پذیرش نماید .

بدیهی است پس از انقضای مهلت مذکور گمرکات اجرائی کشور از پذیرش اسناد متفاوت با فرمت اعلام شده خودداری نموده ومسئولیت هرگونه توقف کالا در اماکن گمرکی بعلت عدم ارائه اسناد صحیح مطابق فرمت ذکر شده با صاحبان کالا خواهد بود.

ضمنا متن ترجمه شده فرم ها برای بهره برداری و سهولت در تکمیل فرم های مربوطه ،در پورتال گمرک جمهوری اسلامی ایران درج شده است .

شایان ذکر است مخاطبان و فعالان اقتصادی برای عملیات تجاری صرفا" باید از فرم ها با متون انگلیسی استفاده نمایند.

 

اظهارنامه

- باید شامل تمامی اطلاعات ضروری برای اعمال مقررات گمرکی باشد،حتی اگر کالا پس از آنکه وارد گمرک شده مفقود گردد.

- باید کتبی باشد،حتی اگرکالا مشمول حقوق گمرکی نباشد به استثنا واردات غیر تجاری توسط مسافرین که در این خصوص اظهار شفاهی کفایت می کند.

- یک تعهد حقوقی است که مسئولیت آن کاملا با اظهار کننده،وارد کننده یا نماینده او می باشدو گمرک صرفا آماده فراهم کردن طلاعات کلی است.

- ثبت شده و ادعایی را برای خزانه داری ایجاد می نماید.

- به گمرک یک مزیت کلی و حق توقیف کالاهای فردی که باید حقوق و عوارض گمرک را پرداخت نماید،اعطا می کند.

بر مبنای ماده(20)اهمیت اظهار نامه در گمرک تا آن اندازه است که انجام تشریفات گمرکی جز در مواردی که در آیین نامه ذکر می شود منوط به تسلیم اظهار نامه به گمرک می باشد و بر اساس ماده(59)قبول کالا در انبارها و اماکن گمرکی زمانی واقع می شود که برای تحویل آن در گمرک اظهارنامه یا پروانه مربوطه تسلیم شده باشد.

بر اساس ماده(2)منظور از اظهار مندرج در این قانون ذکر اوصاف و مشخصات کامل کالادر اظهارنامه تسلیمی به گمرک است به شکلی که با توجه به آن اوصاف و مشخصات،کالای اظها شده مشخص و از غیر آن به نحو روشن متمایز گردد.

 

تنظیم اظهارنامه

کالا باید توسط مالک آن و یا توسط فرد یا نماینده رسمی مورد تایید مالک به عنوان دلال گمرک یا شخصی مجاز در ترخیص کالا برای اشخاص ثالث اظهار شود.

برای خروج کالاهای وارده از گمرک صاحب کالا یا نماینده او باید اظهار نامه مخصوص را حسب عناوین مندرج در قانون که اداره گمرک در اختیار آنان قرار می دهد در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ و امضا به ضمیمه اسناد خرید و صورت عدل بندی – اگر کالا دارای تنوع باشد- و گواهی مبدا و بارنامه حمل به گمرک تحویل دهد. در عین حال حق العملکارانی که دارای پروانه مخصوص از گمرک می باشند نیز حق اظهار کالا به گمرک را دارند .اگر تسلیم کننده ظهارنامه غیر از صاحب کالا باشد این شخص دارای وکالت یا نمایندگی باید برگ وکالت یا نمایندگی یا فتوکپی آنها را ضمیمه نماید.

 

 

تنظیم اظهار نامه توسط سه شخص می تواند انجام شود:

 

1.مالک کالا

 مالک می تواند اظهار نامه را شخصا یا از طریق نماینده قانونی خود تنظیم کند.نماینده می تواند از اشخاص زیر باشد:

- فرد تحت استخدام مالک کالا،که این مورد بری اظهار کننده یک سازمان وارد کننده بزرگ که خدمات حمل و نقل از آن خودش می باشد مصداق دارد.

- حمل کننده،که در غیاب مالک، ترخیص کالاهایی را که دلال رسمی گمرک در پست گمرکی مرزی وجود ندارد عهده دار می شود.

- هر فردی که قانونا کالاها و اسناد مربوط به آنها را در اختیار دارد.

 

2. دلال گمرک

دلال گمرک فردی حرفه ای است که اداره گمرک به او اجازه داده تا کالا را از جانب اشخاص ثالث ترخیص کند.بدین ترتیب وی می تواند ظهار نامه تفصیلی گمرک رادر رابطه با کالاهایی که متعلق به وی نیست،تنظیم نماید.

اظهار نامه باید به دفتر گمرکی صلاحیت دار تسلیم شود .

طبق ماده(18)تسلیم اظهارنامه و تشریفات گمرکی و ترخیص کالا و پرداخت کلیه وجوهی که به ورود قطعی آن کالا تعلق می گیرد در اولین گمرک مجاز انجام می شود. اداره کل گمرک باید نام گمرک های مجاز را برای رسیدگی به تشریفات گمرکی اعلام نماید.

 

صلاحیت دفاتر گمرکی به چند مورد بستگی دارد:

- محل جغرافیایی دفتر

- عملیات ترخیص که می تواند انجام گیرد

- طرز عمل مورد انتظار گمرک

- در مورد نوع کالاها،که برخی از آنها که انقضا دارد باید تحت تشریفات گمرکی ویژه قرار گیرد مانند محصولات کشاورزی

 

مبنای قانونی اظهار نامه گمرکی

الف - تعرفه گمرکی

تعرفه گمرکی باید ترکیبی از این موارد باشد:

- یک بخش مقدماتی که بیان کننده قواعد کلی تفسیر بوده و برخی قواعد که به طور خاص قابل اعمال بر موارد مشخص می باشند.

- یک کاتالوگ مرسوم به نمانکلاتور شامل توصیف کالاها

- یک جدول که در آن حقوق و عوارض گمرکی و مالیات قابل اعمال بر کالاهای مختلف تعیین شده است.

این جدول تعرفه گمرکی نرخ حقوق و عوارض گمرکی و مالیات محصولات را برای هر یک از اقلام فرعی نمانکلاتور تعیین می نماید.در مورد حقوق گمرکی باید گفت

که نرخ های اعمال شده که می تواند از صفر درصد یا معافیت یا حتی 200 درصد و بیشتر باشد از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.

از علل این تفاوت ها می توان به این موارد اشاره کرد:

 

-کشور مبدا محصول

کشور مبدا در عمل به صورت تخفیف کلی یا جزیی حقوق گمرکی در مورد محدودیت سهمیه ها بسته به کشور یا منطقه مبدا محصول در چارچوب موافقت نامه های گمرکی در قالب اتحادیه هایی جهت ایجاد مناطق آزاد تجلی پیدا می کند.

 

گمرک جمهوری اسلامی ایران مصمم است با استمرار طرح تجهیز گمرکات عمده کشور به نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ایً‌ نگار ً طیف وسیعی از مــسائل و مشکلات موجود گمرکی کشور را حل و فصل نماید و زمینه را برای سهولت در امر مبادلات بازرگانی، واردات و صادرات فراهم سازد، چراکه اعتقاد داریم برای افزایش کارایی بخش تجارت گام اصلی نوسازی نظام گمرکی و تجهیز آن با روشها و امکانات جدید و پیشرفته است.

دستورالعمل اجرایی گردش اظهارنامه وارداتی

مرحله اول :ورود اطلا عات

صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه وبا در یافت فرم اولیه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستی در متن و ظهر اظهار نامه‌ می نماید ، همکاران گمرکی مستقر در این قسمت آماده کمک به مراجعین جهت رفع اشکالات و پاسخگویی به سئوالات مطروحه می باشند، پس از تکمیل اظهار نامه اولیه و تحویل آن به قسمت ورود اطلاعات اظهارنامه وارد سیستم می شود‏.

قابل ذکر است که اظهار کننده می بایست ارزش کالا و وجوهی را که خود محاسبه نموده به تفکیک در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد کننده با توجه به کد های مندرج در جزوه (سند واحد اداری (s.a.d)) درج نماید که طبعأ این ارقام باید با ارقام محاسبه شده بوسیله کامپیوتر یکسان باشد . پس از ورود اطلاعات وهمچنین ورود هزینه های متعلقه به کالا، کاربراظهار نامه موجود در سیستم را از طریق رایانه خود ورایانه مرکزی کنترل و پس از اخذ تائیدیه ، نسبت به ذخیره نمودن اظهارنامه در رایانه کاربر و رایانه مرکزی اقدام می نماید (شماره ذخیره محلی توسط کاربر در قسمت بالای اظهار نامه یادداشت می شود )رایانه مرکزی ضمن ذخیره نمودن اظهارنامه (شماره ذخیره در سرور ) را در خانه شماره 7درج می کند

در مراحل مختلف انجام تشریفات گمرگی، اظهار نامه توسط این شماره عطف و کد اظهار کننده فراخوانی وعملیات لازم بر روی آن انجام می گیرد. پس از پایان مراحل مذکور،اظهار نامه چاپ و به ضمیمه اظهار نامه دستی به صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تحویل داده می شود تا پس از مقابله وکنترل امضاء نماید.

چنانچه دراین مرحله مغایرتی مشاهده شود،کاربر توسط شماره ذخیره محلی، اظهار نامه را فراخوانی ونسبت به اصلاح آن اقدام وپس از کنترل محلی وکنترل با سرور، اظهار نامه قبلی را از رایانه محلی خود حذف واظهار نامه جدید اصلاح شده را جایگزین آن میکند. سیستم به این اظهار نامه جدید شماره عطف جدیدی اختصاص خواهد داد.

مرحلة دوم: پذیرش اظهار نامه

اظهار کننده اظهار نامة چاپی واظهار نامه دستی را همراه با اسناد ومجوزهای مورد نیاز (بر اساس کدهای مندرج در متن اظهار نامه) وفیش بانکی جهت رسیدگی به قسمت پذیرش اظهار نامه تسلیم می نماید.

در این قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالی مورد رسیدگی قرار می گیرد.

مسئولیت صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و کامل بودن آنها به عهدة صاحب کالا می باشد.

پس از فراخوانی اظهار نامه از رایانه مرکزی و اقدام نمودن به عملیات ثبت(کوتاژ)، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رایانه مرکزی،سیستم نسبت به تخصیص یک شماره تحت عنوان شمارة ثبت اظهارنامه (کوتاژ) عمل خواهد نمود، در غیر اینصورت اظهارنامه جهت اصلاح یا تکمیل به اظهار کننده برگشت داده خواهد شد. در چنین حالتی اظهار کننده می بایست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وی انجام ویک چاپ جدید تهیه وبکار گرفته شود.

کالا از تاریخ پرداخت مبالغ تعیین شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقی میشود.

صاحب کالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سیستم، حق هرگونه تغییر یا اصلاح اظهار نامه را دارد.پس از پذیرش اظهار نامه کلیة اسناد ارا ئه شده، به استثناء فیش بانکی به اظهار نامه الصاق ولاک و مهر میشود. سپس شمارة ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپی) به طور دستی درج و اظهار نامه تنظیم شده همراه با اسناد ضمیمه جهت انجام کنترلهای گمرکی به قسمت ارزیابی ارسال می گردد.

 

ب - مبنای ارزیابی

 

سه عنصر اصلی در هر اظهار نامه گمرکی عبارت است از:

1.طبقه بندی تعرفه ای

عبارت از تعیین کالا تحت تعرفه گمرکی

تعیین طبقه گمرکی به این منظور ها انجا می شود:

- تعیین حقوق گمرکی قابل اعمال بر کالا

- تعیین نرخ مالیات های اصلی و مالیات های اضافی

- قیمت معمول کالا یا قیمیت پرداخت شده در معامله آزاد بین خریدار و فروشنده مستقل(زیر نظر CCC)

- در زمان ترخیص برای مقاصد گمرکی بر ارزش کالا که در صورت حساب و اظهار نامه گمرکی ذکر شده( زیر نظرGOT)

 

اظهار نامه تفصیلی

این اظهار نامه بر روی فرم اداره گمرک تنظیم می شود که تفاوت های اساسی در شکل و عنوان های فرم وجود دارد و علت آن لزوم درج اطلاعات محلی مربوط و سازماندهی و مدیریت اقتصاد ملی و سازماندهی خدمات گمرکی است.برای استاندارد کردن اظهار نامه در سطح بین المللی و عمومیت یافتن در کامپیوتری کردن آن تلاش زیادی شده است.

این اظهار نامه عموما در چهار نسخه می باشد:

- برای گمرک

- برای اظهار کننده

- برای آمار

- برای بانک به منظور کنترل ارزی و مقررات تجارت خارجی

مرحله سوم : کنترلهای گمرکی

در این مرحله ارزیابی فیزیکی کا لا انجام می شود پس از ارزیابی، ارزیاب نسبت به ظهر نویسی اظهارنامه وکنترل وجوه پرداختی وسایر مقررات اقدام وپس از خاتمه این کنترلها ، متن اظهارنامه را امضاء وآن را به کارشناس سرویس ارزیابی تحویل می دهد . کارشناس مزبور در صورت صحت اظهار، اظهار نامه را امضاء و به رئیس سرویس ارزیابی تحویل می نماید رئیس سرویس ارزیابی توسط شماره عطف وکد اظهار کننده که در متن اظهار نامه نوشته شده ویا از طریق شماره ثبت اظهار نامه آن را فراخوانی وبا استفاده از رایانه به ارزیابی سیستمی آن مبادرت نموده، شماره ارزیابی تعیین شده توسط سیستم را به صورت دستی در محل مربوطه (قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء میکند.

پس از اصلاحیه یا اظهار نامه متمم در یک نسخه چاپ و جهت امضاء و پرداخت تفاوت به صاحب کالا تحویل داده می شود. رئیس سرویس ارزیابی اظهار نامه نهایی اصلاح شده را ارزیابی سیستمی نموده و پس از درج شماره ارزیابی در محل مربوطه (قسمت(ب) اظهار نامه)، آن را امضاء کرده به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال میکند.

 

مرحله چهارم:پرداخت و ترخیص

پس از ارزیابی سیستمی و امضاء اظهار نامه توسط رئیس سرویس ارزیابی، اظهار نامه و فیش بانکی به صندوق تحویل می شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سیستم فراخوانی و مبلغ فیش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم در خانه 47 اظهار نامه مقابله می کند و در صورت تائید،رسید صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه های اظهار نامه در رایانه تکمیل، کنترل و تائید،می نماید. پس از آن فیش بانکی از اسناد جدا و نسبت به چاپ پروانه گمرکی اقدام میشود.

پروانه چاپ شده بوسیله مسئول صندوق مهر و امضاء شده، شماره آن در دفتر مربوطه وارد میگردد سپس با اخذ رسید به صاحب کالا تحویل میشود.